Wetenschap en voorouderlijke mystiek

Een mager pubermeisje, Harmony, dat verzeild is geraakt in een eeuwenoude strijd, is de hoofdrolspeelster in deze nieuwe mysterieuze avonturenreeks van de Franse tekenaar Mathieu Reynès. Harmony balanceert tussen wetenschap en voorouderlijke mystiek. 
Deel 1, Memento, verscheen op 6 april.

Door Elias Jonkers.

De Franse stripkunstenaar Mathieu Reynès is bij ons vrijwel onbekend, ook al maakt hij al een vijftiental jaar strips. Alter Ego is de enige reeks die in het Nederlands werd vertaald, tot nu dan. 

Van oorsprong is Reynès ontwerper van animaties en hij heeft gewerkt in de tekenfilmbranche en in 3D-animatie. Zijn tekenstijl heeft invloeden van deze eerdere ervaring. Zijn stijl is er op gericht om de personages levendig en dynamisch weer te geven. Dat maakt zijn stijl wat we kunnen noemen 'rond', zijn personages bezitten een haast Disney-achtig uiterlijk. Andere personages van Reynès zijn vaak schattig van uiterlijk, al zijn ze dat niet echt. De stijl van Reynès doet denken aan die van de Amerikanen Shane Glines en Bruce Timm. 

De compositie en paginaopbouw zijn grotendeels klassiek met hier en daar lange horizontale zwarte panelen die de black-outs van Harmony moeten voorstellen. Deze zijn heel sterk. Het resultaat is een duidelijk en goed leesbaar album.

Het verhaal dat Reynès in Harmony vertelt is een samensmelting van verschillende projecten die hij had geschreven. Deze projecten liepen qua thema gelijk. Op die manier kon Harmony doorheen de jaren stilaan rijpen. 

Harmony gaat over een begaafd kind: op zich niet nieuw in de stripwereld, maar Reynès heeft geprobeerd het op zijn eigen manier te vertellen door er andere thema's aan te hangen. Zoals balans, een harmonie die er moet zijn in de natuur en in onszelf. 

In het verhaal zitten drie intriges die met elkaar verbonden zijn. Als lezer krijgen we doorheen de verschillende delen geleidelijk de sleutel. We worden uitgenodigd om de intrige mee te ontrafelen, om de puzzelstukjes op hun plaats te leggen. Als lezer stel je jezelf verschillende vragen zodat je geprikkeld wordt om verder te lezen: vragen over de rol van personages. Het album en de reeks zijn zoals Harmony zelf: langzaam komt haar geheugen terug en voor de lezer wordt alles langzaam duidelijk.

De personages.

Harmony, het hoofdpersonage is een engelachtig meisje met fijne trekken en lange blonde haren, maar ze heeft ook een stoere kant, een beetje rock-'n-roll. Harmony is een puber en is een heel dubbel personage. Zij is in conflict met zichzelf en is zowel naïef als slim. Zij heeft een grote kracht en is emotioneel. Zij zal dus een balans, een harmonie moeten vinden. 

Zij is qua uiterlijk gebaseerd op Taylor Momsen en Reynès noemt ook Avril Lavigne als grafische inspiratie. 

Nita, de oude man, is een mysterieus personage. Als lezer twijfel je lang aan de rol van Nita. er hangt een dubbelzinnigheid over hem.

Experiment.

De Franse componist Thomas Kubler liet zich inspireren door Harmony om een muziekstuk bij het album te schrijven. Het is niet de bedoeling om dit als soundtrack bij het lezen op te zetten. Het is een origineel muziekstuk dat hetzelfde verhaal op een andere manier vertelt. Kubler volgt in zijn compositie wel hetzelfde ritme en dezelfde ontwikkelingen als in het album. Toch is het een werk dat op zichzelf staat. De compositie van Kubler is een meesterwerk op zich en kan wedijveren met  de werken van Danny Elfman. Ik hoop alvast dat er voor de volgende albums ook een muziekstuk komt.

Lees eerst de strip, surf dan naar de website http://www.dupuis.com/harmony/, en zet de compositie op. U zal zien dat u exact weet wat er wanneer in het stuk gebeurt. 

Harmony is een mysterieuze avonturenreeks die angst aan verwondering koppelt. Mathieu Reynès heeft zich helemaal in deze reeks gestort en met veel plezier gemaakt en dat is te zien ook. Hij weet wat hij doet en houdt de lezer in spanning. Het experiment dat aan het album is gekoppeld, het verhaal op twee manieren vertellen (in beeld en muziek) is een geslaagde nieuwigheid.

Boekgegevens:

Mathieu Reynès, Harmony 1: Memento, Dupuis, ISBN 9789031434275 (€7,95)

EJ - 06/04/2016

Onderdompelen in de wonderlijke wereld van Bosch

Het is in 2016 precies vijfhonderd jaar geleden dat de Nederlandse schilder Jheronimus Bosch overleed. Dat wordt gevierd door tentoonstellingen en allerhande uitgaven over zijn kunstwerken. Bij het eerbetoon aan één van de beroemdste kunstenaars kan en mag een stripverhaal natuurlijk niet ontbreken. Het album, Jheronimus Bosch, is gebaseerd op de diversiteit en veelheid van schepselen in de werken van Bosch. Het prachtige eerbetoon in stripalbum is van de hand van Werner Goelen aka Griffo. 

Door Elias Jonkers.

De meester schilder.

Jheronimus (roepnaam: Joen, postuum: Jeroen) Bosch is één van de bekendste kunstenaars en toch ook onbekend. Veel mensen zullen hem in verband brengen met fabelachtige monsters en het macabere. Toch weten we ontzettend weinig over deze meester. Zelfs zijn exacte geboortedatum kennen we niet. De datum wordt geschat op 1450.

Wel weten we dat hij uit een artistieke familie stamt. Zowel de vader, grootvader als overgrootvader van Jeroen waren schilders. Hun achternaam was van Aken, dus kunnen we aannemen dat ze uit Aken (Duitsland) komen. Ook de broer van Jeroen, Goessen, was een schilder. De kinderen van Goessen, dus de neefjes van Jeroen, waren ook schilders.

Om zich te onderscheiden van zijn voorouders nam Jeroen de achternaam Bosch aan, van de stad waarin hij woonde: 's-Hertogenbosch, in die tijd één van de grootste steden in het hertogdom Brabant. Naar alle waarschijnlijkheid heeft Jeroen een opleiding gekregen in het atelier van zijn vader, Anthonis van Aken.

We weten dus heel weinig over het leven van deze grote schilder. Er is hem al verschillende zaken toegeschreven: van alchemist, tovenaar, duivelsaanbidder tot krankzinnige. Dit alles maakt dat er rond de persoon Bosch een hele mythe is ontstaan die steeds sterker wordt. 

De stripmaker.

Genoeg dus om een stripverhaal over te maken. Gelukkig weten we over de andere meester wel meer: de Vlaming Werner Goelen, alias Griffo, volgde zijn opleiding aan de Academie voor Schone Kunsten in Antwerpen en werkte voor o.a. Humo en Kuifje. Bij de laatste nam hij de reeks Ton en Tinneke over van Franquin. Maar het humoristische kon hem nauwelijks bekoren en hij stapte op bij Kuifje. Samen met Jean Van Hamme maakte hij S.O.S Geluk en met Jean Dufaux maakte hij verschillende reeksen als Giacomo C., Beatifica Blues en Samba Bugatti. De afgelopen twee jaar verschenen van Griffo als tekenaar de reeks Golden Dogs (4 delen, 2014-15 bij Le Lombard) samen met Desberg en De zijden sjaal (2015 bij Ballon) samen met Grossey.

Jheronimus Bosch is zijn eerste soloalbum en Griffo draagt het album op aan zijn vader die hem de artistieke weg heeft getoond en hem aangezet heeft om originele tekeningen te maken. Hier kunnen we dus een kleine parallel tussen de schilder en striptekenaar ontdekken.  

Het verhaal speelt zich af in de tijd van Jeroen Bosch en in de hedendaagse tijd, in Gent, waar men aan de universiteit werkt aan de restauratie van een schilderij van Bosch. Het probleem is dat de onderzoekers niet weten welk vernis de schilder heeft gebruikt. En Jeroen Bosch weet het zelf eigenlijk ook niet goed. 

De schilder kan de demonen vangen in zijn tekeningen en doeken. Het enige probleem is dat ze telkens weer weten te ontsnappen. Totdat hij een demonicide krijgt van een alchemist. Met deze stof blijven de demonen op het doek. Maar wat als de restaurateurs het vernis er af krijgen om het werk te restaureren? 

In Gent is de restauratie van het Lam Gods volop aan de gang en dat bracht Griffo op het idee om iets rond een restauratie van een werk van Bosch te doen. Het magische vernis dat duivels en demonen vasthoudt is natuurlijk een fantastisch verzinsel van de striptekenaar. Jheronimus Bosch is dan ook geen studie over de schilder, maar een sprookje, een fabel. 

Het album is een wandeltocht doorheen de eigenzinnige stijl van de schilder en zijn ogenschijnlijk onbegrensde verbeelding. Want wie had kunnen denken dat de wonderlijke en macabre schepselen in de werken van Bosch ook werkelijk bestaan? Wel Bosch kan ze zien. In werkelijkheid zijn het beelden die menig middeleeuwer herkende. Onder de humoristisch aanvoelende buitenkant schuilt een waarschuwing aan de mensen om niet te zondigen. Want eenmaal in de hel staan de zondaar onvoorspelbare straffen te wachten. 

 

Hier en daar is het verhaal niet altijd even duidelijk. Om het verschil tussen heden en verleden te duiden is er geen grafisch verschil gebruikt; dit maakt dat het verhaal niet altijd even vlot leest voor het geoefende oog. Een verschil in paneelrand of kleurgebruik kan dit oplossen.

En andere, spijtige fout is de plaatsing van de tekstballon in paneel 2 op pagina 6. De uitspraak van de vader komt volgens de plaatsing van de ballon uit de mond van de moeder.  Dit is jammer.

Ondanks de kleine details is Jheronimus Bosch een mooie ode van een kunstenaar aan een andere kunstenaar. U moet wel in het achterhoofd houden dat het geen non-fictie is. Het is geen geschiedenisles. De demonen van Bosch zijn grafisch sterk weergegeven door Griffo.

Is dit nu een werk dat u moet gelezen hebben over Bosch? Nee, niet echt. Wel is het een werk dat u als liefhebber van verhalen en strips moet gelezen hebben. Want het is een ontspannend en leuk verhaal. Laat u als lezer onderdompelen in de wonderlijke wereld van Jheronimus Bosch.

Boekgegevens:

Griffo, Jheronimus Bosch, Glénat, ISBN 9789491684616 (€16,95)

EJ -06/04/2016

Visueel spektakel in Beieren

Historische feiten zijn in Het Kasteel van de sterren verweven met steampunk tot een fantastisch sprookje. Alex Alice geeft ons een verhaal dat een plezier is om te lezen en te bekijken. Een waar visueel spektakel. En neem dat gerust letterlijk, want het speelt zich af in de tijd van de Sprookjeskoning, Lodewijk II van Beieren. 

Door Elias Jonkers.

We kennen de Fransman Alex Alice vooral van Het Derde Testament en van Siegfried. De laatste vertelt het verhaal van de held uit het Nibelungenlied. Alex Alice inspireerde zich op de opera van Richard Wagner, Der Ring des Nibelungen. Ook in Het Kasteel van de sterren speelt Wagner een rol. Net als in het leven van Lodewijk II. 

Lodewijk II was een patroon voor Wagner, die wel eens geld nodig had. Lodewijk II bewonderde meester niet alleen voor zijn muziek en opera's, maar ook omwille van zijn politieke ideeën. Lodewijk II was een eenling en trok zich vaak terug in zijn kasteel waar hij zat te mijmeren. Hij liet zich nauwelijks zien aan personeel en familie. Als hij zich al verplaatste was het vooral 's nachts; hij hield immers van het maanlicht. De koning had een grote interesse in mythen en sprookjes.

Naargelang zijn regeerperiode vorderde trok hij zich steeds verder en verder terug en liet hij in de Alpen diverse kastelen bouwen die zo uit sprookjes geplukt leken. De bijnaam van Lodewijk II was niet voor niets de Sprookjeskoning. 

Lodewijk II heeft trouwens Slot Neuschwanstein, dat Alex Alice prachtig heeft weergegeven, nooit voltooid gezien, laat staan er echt in gewoond. Het is ook een feit dat de regering de koning onbekwaam lieten verklaren en hem gevangen namen. 

Lodewijk II was een geliefde koning die regeerde van 1864 tot 1886. De Duitse eenmaking valt midden in de regeerperiode van Lodewijk II. Hij heeft altijd het verlies van onafhankelijkheid betreurd. 

Alex Alice neemt deze historische feiten mee in zijn verhaal, maar propt ze allemaal in een kortere tijdsperiode. De koning is nog een jonge knappe man terwijl hij in Neuschwanstein woont en hoopt de sterren te bereiken. De sterren bereiken en de ruimte  veroveren is het centrale thema in Het Kasteel van de sterren. 

Serafijn en zijn vader, een professor, wagen zich aan de oproep van Lodewijk II om een ethernef te bouwen, een soort van steampunk ruimteschip. Serafijn verloor zijn moeder, Claire, in een experiment om de etherbarrière te bereiken. Vader en zoon bouwen verder aan het experiment van Claire. 

Maar een toestel om in de ruimte mee te vliegen is een machtig wapen en al gauw duiken er Pruisische spionnen op, onder leiding van Bismarck.

Om het geheim van de ether te beschermen sluit Serafijn samen met de dienster Sophie en het knechtje Hans een verbond als de Ridders van de Ether. 

Met vuurwerk en de muziek van Wagner op de achtergrond reizen Serafijn, de professor, Hans, Sophie en de koning in de ethernef. De reis moest een proefrit zijn, maar door het verraad van de spionnen is het voor het gezelschap niet meer veilig en reist de ethernef steeds hoger en hoger de ruimte in. 

Hoe dit avontuur afloopt kan u best zelf lezen. Wel kan ik verraden dat het eerste deel op een zeer spannend moment eindigt. U zal op het tipje van uw stoel zitten. Het is dus een aanrader om alle twee de delen vlak achter elkaar te lezen. 

De tekenstijl die Alex Alice hier gebruikt is anders dan zijn vorig werk. Het voelt losser en luchtiger aan met een rijk en warm kleurenpalet. Alex Alice haalde zijn inspiratie bij de fantastische wetenschap van Jules Verne, de Duitse Romantiek en zijn indruk tijdens de reis naar Beieren. Verder noemt hij Tardi, Hergé en De D-duistere steden (van Schuiten en Peeters) en Miyazaki als inspiratiebron. De invloed van de wonderlijke en kleurrijk sprookjeswereld van de Japanner Miyazaki (o.a. Howl's Moving Castle) is duidelijk zichtbaar in Het Kasteel van de sterren. 

Toch maakt Alex Alice er zijn eigen werk van met Hans als komische noot. Het personage Hans ziet er minder realistisch uit dan de andere en lijkt wel op een verloren gelopen manga-figuur. Verder zijn de compositie en panelen op momenten geniaal bedacht. De tekeningen zijn gewoon magnifiek.

Het Kasteel van de sterren is een prachtig vormgegeven album waarin de passie, obsessie en waanzin centraal staan. De sprookjesachtige elementen en fantastische wetenschap storen helemaal niet. Het is een fantasieverhaal met een historische grondlaag. Dit tweeluik is een absolute aanrader en mag in geen enkel boekenrek ontbreken!

Boekgegevens:

Alex Alice, Het Kasteel van de sterren. 1869: De verovering van de ruimte - vol. I, Dark Dragon Books, ISBN 9789460782947 (€19,95)

Alex Alice, Het Kasteel van de sterren. 1869: De verovering van de ruimte - vol. II, Dark Dragon Books, ISBN 9789460783784 (€19,95)

Als Collectors Pack: deel 1 en 2 in luxe sleeve: €39,95.